Verschenen in de oplage van 1 februari 2017 , redactie Petra Onderwater.
Vragen:
Hoe bijzonder is het voor vader en dochter om samen een concert te geven. Het lijkt mij heel mooi! Staan jullie vaak samen op het podium?
CAROLINE
Zoals dit concert nu geprogrammeerd is, waarbij wij dus samen optreden met het Flevolands Symfonieorkest… dat is voor ons de eerste keer. We voeren namelijk allebei als solist een belangrijke compositie uit. Zo speelt mijn vader het derde pianoconcert van Beethoven en ik zing Mozarts Exsultate, Jubilate.
Daarom is dit concert voor ons echt bijzonder. Bovendien is het voor de concertbezoeker een zeer afwisselend programma!
Al eerder hebben we samen liederenrecitals gegeven in combinatie met kamermuziek waaraan medewerking werd verleend door de klarinettist Hein Wiedijk, die deel uitmaakt van het Concertgebouworkest. Deze concerten vonden plaats tussen 2015 en 2017. Het programma omvatte vooral ook hoogtepunten uit de zangliteratuur.
Ik vond het een fantastische ervaring om dat boeiende programma samen met mijn vader uit te voeren. Nog spannender vond ik de weg er naar toe: het repeteren waarbij mijn moeder ook een grote rol gespeeld heeft. Het uiteindelijke doel was uiteraard om een zo mooi mogelijk concert te geven.
Ik voel vaak precies waar mijn vader naar toe wil. We hebben niet zoveel woorden nodig. Maar we maken natuurlijk ook duidelijke afspraken zodat we op elkaar kunnen vertrouwen.
Jullie geven optredens over de hele wereld. Hoe is het om in jullie eigen woonplaats op te treden? Dat gebeurt, begreep ik, niet zo vaak? Waarom eigenlijk niet?
CAROLINE
Ik zing niet over de gehele wereld maar mijn Vader speelt wel in een groot gedeelte van de wereld.
Natuurlijk vind ik het geweldig om voor de mensen die dichtbij wonen – dus Almere – op te treden.
Dat is wel vaker gebeurd maar belangstelling hiervoor in de plaatselijke kranten ontbrak meestal. Het is eigenlijk de taak van de uitnodigende organisatie om zoiets bij jullie te melden!
Geld en subsidie spelen een belangrijke rol bij het uitnodigen van solisten. Velen van hen hebben het moeilijk. Je moet eens weten hoeveel solisten een andere baan naast hun praktijk hebben om te kunnen leven. Dat is best een moeilijke combinatie.
Ik heb al eerder bij koren als soliste In De Goede Rede Kerk In Almere opgetreden zoals tijdens enige Kerstconcerten. Maar ook in het Deutsches Requiem van Brahms waarbij mijn echtgenoot, bariton Hans Stobbe, de andere solist was: een erg aantrekkelijk concert met veel publiek. Het koor heeft nog een cultuurprijs gekregen voor de uitvoering van dat Requiem met als hoogtepunt de sopraan-aria, die door de commissie speciaal vermeld werd.
Caroline, Met een vader die pianist is heb jij de liefde voor muziek natuurlijk met de paplepel ingegoten gekregen. Hoe is jouw vader van invloed geweest op jouw muzikale ontwikkeling en carrière?
CAROLINE
Enorm en misschien wel meer dan hij zelf voor mogelijk houdt! Alles wat hij sinds mijn leven aan het studeren was, zit in mijn geheugen en gevoel gegrift. Mijn blokkendoos stond onder de vleugel! In die tijd was mijn vader ook organist. Ik ging vaak mee.
Echt, ik was nog heel jong en ging soms al tijdens het voorspel meezingen zodat de kerkbezoekers omhoog keken naar wat daar gebeurde!
Ik heb mij ook laten vertellen dat ik bij een pianorecital van mijn vader in het Kurhaus ooit na de laatste noot – nog tijdens de stilte voorafgaand aan het applaus – voor iedereen duidelijk verstaanbaar riep: krijg ik nu een autoped, omdat ik zo netjes stil was gebleven. Mijn moeder was er in geslaagd mij op een diplomatieke manier braaf te houden…
Laat mij geblindeerd een pianist horen en ik zeg je binnen enkele maten of het mijn vader is! Hij is een van de grootste Schubertvertolkers van onze tijd. Maar ook naar Beethoven, Bach en vooral ook Mozart gaat zijn en ook mijn absolute voorliefde uit.
Het was dus van zelfsprekend dat toen ik nog een klein meisje was, muziek zou integreren in mijn leven. Het hoorde bij me.
Teruggekeerd naar Nederland na verdere studie van mijn vader in Genève, kreeg ik als kind mijn eerste pianolessen, niet alleen van mijn vader maar ook van mijn moeder. Ik leerde noten lezen en deed veel dingen op het gehoor.
Ik was nog klein, kon nog niet naar school en werd op deze manier goed beziggehouden!
Later werd pianoles veel belangrijker Maar op een gegeven moment koos ik toch een andere richting.
Wat carrière betreft waren mijn ouders duidelijk: alles zelf voor elkaar krijgen. Eerst echt goed worden en niet alle aandacht voor kruiwagens. Dat betekende dat ik zelf het maximale uit mijzelf wilde halen voordat ik mijn vader ging vragen om mij te begeleiden!
Gelukkig is dat er wel degelijk van gekomen. Ik werk onophoudelijk om mijn niveau te verhogen. Stilstand is achteruitgang! Uiteraard heb ik nog wel een paar mooie muzikale plannetjes.
Waarom heb jij gekozen voor zang en niet voor bijvoorbeeld een instrument?
CAROLINE
Om te beginnen ben ik getrouwd met een concertzanger, Hans Stobbe. Hij is van onschatbare waarde geweest als pedagoog tot op de dag van vandaag.
Hij heeft mijn stem van begin af aan ontwikkeld en gevormd.
Inmiddels hebben wij al veel concerten samen gegeven, zowel in ensembles als solistisch.
Het is een belevenis om met je echtgenoot hierin samen te werken.
Dus eigenlijk zijn er twee muzikale personen in mijn leven van wezenlijke invloed geweest.
Maar aanvankelijk werd die andere richting nog niet de zang maar de cello. Dat had natuurlijk ook te maken met mijn interesse voor prachtige kamermuziek en fascinerende orkestwerken.
Tijdens mijn verblijf op het conservatorium diende er zich een groot probleem aan.
Ik bleek in hoge mate allergisch te zijn voor hars op de strijkstok. Daarom stopte ik abrupt. Toen pas werd duidelijk waardoor allerlei klachten veroorzaakt werden… Ik was toen al met Hans getrouwd en hij smeekte mij bijna de cello in de wilgen te hangen en nu eindelijk zangeres te worden want volgens hem had ik daarvoor de meeste aanleg. Hij dacht zelfs nu een troef in handen te hebben.
Vervolgens werden onze kinderen geboren. Een intensieve studie bij Hans volgde en later – vanaf 2008 – ook bij de Amerikaans-Nederlandse ster Roberta Alexander. Vandaag nog ben ik bij haar geweest en hebben we gewerkt aan een rol in een van Mozarts opera’s: Konstanze. Daarnaast is Hans nog steeds van grote betekenis. Met hem werk ik alles uit wat ik bij Roberta ontwikkel, iedere dag doen we dat. We vormen tevens een duo.
Welk Muziekgenre heeft jouw voorkeur?
CAROLINE
De Grote Klassieken zoals Händel en Mozart, met name zijn opera’s zoals de aria’s van de Königin der Nacht, de rol van Konstanze, het echte colloratuurwerk dus. Maar eigenlijk houd ik van alles wat voor mij maar interessant kan zijn. Het grappige is dat ik zowel een coloratuursopraan ben als ook een mezzo sopraan. Dat komt natuurlijk omdat mijn stem een grote omvang heeft.
Mijn voorkeur gaat dus uit zowel naar de opera als naar het liedrepertoire.
Ook ben ik geïnteresseerd in hedendaagse componisten.
>
Willem Brons, hoe en op welke leeftijd bent U begonnen met pianospelen? Wat vindt U er zo mooi aan?
Ik weet het niet meer. Ik heb vijf oudere broers en die speelden allemaal. Niet alleen piano maar ook instrumenten zoals de cornet, trombone en euphonium. Mijn ouders waren officier van het Leger des Heils. Mijn vader leidde zangkoren en muziekkorpsen. Er was tijdens de oorlog zelfs een Brons-kwintet, dat bestond uit mijn vader en vier van mijn broers. Dat ik muzikaal was, viel totaal niet op. Het zou opgevallen zijn als ik onmuzikaal was. Er was natuurlijk niet zoveel geld voor pianolessen. Een van broers studeerde erg serieus piano. Ik hoor nog hoe hij – heel precies – studeerde. Ik herinner me Beethoven-sonates en de derde Ballade. Overigens, mijn moeder kon goed zingen. Eigenlijk was het een wonder dat we een piano thuis hadden want in orthodox gelovige gezinnen was het veel normaler om een harmonium te hebben. Dat instrument hadden we trouwens thuis ook maar de piano had de voorkeur van iedereen.
Wat voor repertoire speelt U vooral?
Als kind was Beethoven mijn grote idool. Ik kende al heel vroeg al zijn bekende werken. Toch had toen ook al gevoel voor Bach, een componist die later steeds belangrijker voor me is geworden. Pas toen ik 34 jaar was, raakte ik in de ban van Schubert en dat is nooit meer over gegaan. Overigens, is mijn repertoire behoorlijk veelzijdig. Ik speel ook Haydn, veel Mozart, Liszt, Schumann, Brahms, Debussy enzovoorts. Kort geleden heeft de componist Kees Olthuis een werk voor mij gecomponeerd en dat is dus wat je noemt hedendaags.
Ik begrijp dat u op (haast) 80-jarige leeftijd nog altijd over de hele wereld optreedt! Zou u het nooit eens wat rustiger aan willen doen? Wat betekent het voor U om op te kunnen treden voor publiek?
Ik heb al een rustiger leven dan vroeger. Ik geef niet meer zoveel les op het Conservatorium van Amsterdam. Indertijd had ik minsten 20 studenten. Dat is zwaar in combinatie met studeren en optreden. Maar ja, muziek maken is en blijft fascinerend, vooral als je het gevoel hebt dat het publiek met je meegaat, het werkelijk beleeft en soms zelfs volledig meegesleept wordt. Die wonderlijke ervaring heb ik vooral in Rusland. Daar zijn de mensen emotioneel zo bij muziek betrokken. Dat is een belevenis. Maar ik moet zeggen, als ik in Amsterdam optreed heb ik die ervaring meestal ook.
Overigens, muziek was altijd al mijn hobby en dat is het nog steeds! Ik kan er eenvoudig niet buiten. Ook niet zonder het actief uitleven van die hobby.
>
Vindt U het belangrijk om uw liefde voor de muziek over te dragen? Was het onderdeel van de opvoeding binnen uw eigen gezin? En geeft U bijvoorbeeld ook lessen aan anderen?
Uiteraard vind ik het belangrijk om mijn verbondenheid met muziek uit te dragen. Ik gaf al les toen ik nog maar net op het conservatorium was. Op dit moment heb ik zelfs nog een paar studenten op het Conservatorium van Amsterdam. Als ik er over anderhalf jaar definitief mee stop heb ik er 50 dienstjaren op zitten! In ons gezin was muziek eigenlijk altijd de verbindende schakel. Zelfs nu nog, als ik met mijn broers praat, dan gaat het erg vaak over muzikale belevenissen. Er zijn er nog vier in leven. Een van mijn broers was zijn leven lang organist van de Hooglandse kerk in Leiden. Hij is nu 88 en is daar pas een paar maanden geleden om gezondheidsredenen mee opgehouden. Een prachtig voorbeeld van een muzikale amateur die een professioneel niveau had bereikt.
Op dit moment geef ik ook nog les aan een aantal amateurs dat erg van muziek houdt.
Hoe is de samenwerking met het Flevolands Symfonie Orkest tot stand gekomen? Treden jullie daar vaker mee op? En stonden jullie al eerder in De Goede Rede?
CAROLINE:
Tijdens mijn cellostudie kwam ik gedurende mijn conservatoriumstudie als celliste in dat orkest terecht.
Dat orkest timmerde toen al behoorlijk aan de weg met symfonieën van Tsjaikovski en bijvoorbeeld ouvertures van opera’s van Rossini.
Ook programmeerde zij toen al pianoconcerten. Zo werd rond 1982 mijn vader uitgenodigd om het pianoconcert van Edward Grieg te spelen.
Ik zat dus toen als cellist in het orkest en daarbij ook nog hoogzwanger van ons eerste kind.
Vele jaren gingen voorbij. Er kwamen andere orkestleden en andere dirigenten.
Ik zat er toen allang niet meer in.
Ik weet niet precies waarom ze mijn vader dit jaar uitgenodigd hebben maar hij was natuurlijk al heel lang bekend bij het orkest want hij heeft niet alleen het pianoconcert van Grieg uitgevoerd met dit orkest maar later – zelfs vijf keer – het eerste pianoconcert van Franz Liszt.
Toen mijn vader door de orkestcommissie bezocht werd vroeg een van de leden naar mij. Daarop vertelden mijn ouders dat ik geen celliste meer was maar zangeres!
Vervolgens kwam het idee naar voren om mij ook te laten meewerken. Dat vind ik natuurlijk erg leuk.
Ooit orkestlid en nu sopraan-soliste en dat in een programma dat werkelijk origineel genoemd mag worden.
Goede programmakeuze van een gedreven, muzikale dirigente en orkest.
Dit is voor mij de eerste keer: een programma met twee solisten waaronder mijn vader en ik zelf in De Goede Rede Kerk. Dat vind ik natuurlijk prachtig..
Een paar jaar geleden heeft mijn vader in die kerk samen gespeeld met zijn oud-student Ralph Van Raat.
